(Zakon, orijentacioni kriteriji Vrhovnog suda FBiH i primjeri iz prakse)
Pretrpljeni strah je pravno priznati oblik nematerijalne štete koji se može desiti u različitim traumatskim situacijama – od saobraćajnih nesreća do fizičkih napada, razbojništava, medicinskih grešaka, pa čak i prijetnji. U ovom tekstu dajemo sveobuhvatan pregled zakonskog osnova, sudske prakse i orijentacionih kriterija Vrhovnog suda FBiH koji definišu kolika je odšteta za pretrpljeni strah u Federaciji Bosne i Hercegovine.
Šta zakon kaže – pravna osnova za naknadu pretrpljenog straha
Član 39. Zakona o obaveznim osiguranjima u saobraćaju FBiH
Ovaj član propisuje da strah predstavlja:
“Osjećaj koji je neko lice doživjelo, odnosno pretrpjelo u trenutku povređivanja, koji se manifestira kao strah za život i/ili tjelesni integritet i naknadni osjećaj po doživljenom povređivanju, a koji je vezan za ishod ozdravljenja.“
Naknada se utvrđuje prema intenzitetu i trajanju straha, uz sljedeće tarife:
| Intenzitet straha | Naknada po danu |
|---|---|
| Veoma jak intenzitet | 70,00 KM |
| Jak intenzitet | 60,00 KM |
| Srednji intenzitet | 30,00 KM |
| Slab intenzitet | 5,00 KM |
Maksimalna naknada za strah u saobraćajnoj nesreći (ako nema trajnih posljedica): 400,00 KM.
Orijentacioni kriteriji Vrhovnog suda FBiH – širi oblici straha
U svim drugim slučajevima (napad, razbojništvo, prijetnje, požar, eksplozija, medicinska greška itd.), visina naknade se određuje prema Orijentacionim kriterijima Vrhovnog suda Federacije BiH.
Ažurirani iznosi iz 2023/2025 (uvećani za 50%):
| Intenzitet straha | Preporučeni iznos po danu |
|---|---|
| Veoma jak | 105,00 KM |
| Jak | 90,00 KM |
| Srednji | 45,00 KM |
| Slab | 7,50 KM |
Sudovi koriste ove iznose kao orijentir, ali ukupna naknada zavisi od:
- Trajanja straha (izraženo u danima)
- Starosti i zdravstvenog stanja oštećenog
- Posljedica po psihičko zdravlje
- Medicinske i psihološke dokumentacije
- Vještaka psihijatrijske ili neuropsihijatrijske struke
Primjeri iz prakse – realna procjena visine odštete
Primjer 1: Saobraćajna nezgoda bez trajnih posljedica
Osoba je zadobila lakše tjelesne povrede, ali je strah bio prisutan više sedmica.
- 5 dana – jak intenzitet (5 × 60 KM) = 300 KM
- 10 dana – srednji (10 × 30 KM) = 300 KM
- 15 dana – slab (15 × 5 KM) = 75 KM
Ukupno: 675 KM
Primjer 2: Fizički napad na ulici
Napad nožem – povrede lakše, ali emocionalni šok i psihičke posljedice ozbiljne.
- 7 dana – veoma jak (7 × 105 KM) = 735 KM
- 14 dana – jak (14 × 90 KM) = 1.260 KM
- 20 dana – srednji (20 × 45 KM) = 900 KM
- 10 dana – slab (10 × 7,5 KM) = 75 KM
Ukupan iznos naknade za pretrpljeni strah: 2.970 KM
Primjer 3: Oružana pljačka u trgovini
Osoba prisustvovala oružanoj pljački, pištolj joj uperen u lice, razvila posttraumatski stres.
- 10 dana – veoma jak = 1.050 KM
- 20 dana – jak = 1.800 KM
- 30 dana – srednji = 1.350 KM
- 15 dana – slab = 112,50 KM
Ukupan izračun: 4.312,50 KM
Kako dokazati strah i dobiti naknadu?
Da bi se ostvarilo pravo na naknadu za pretrpljeni strah, potrebno je:
- Dokazati štetni događaj (saobraćajka, napad, incident…)
- Medicinski dokazati psihički efekat (dijagnoze, psihoterapija, ljekarski nalazi)
- Zatražiti vještačenje od sudskog psihijatra (ukoliko ide na sud)
- Zahtjev podnijeti u roku – ne dozvoliti da nastupi zastara!
Sudska praksa u FBiH ističe da bez konkretnih dokaza o intenzitetu i dužini straha, naknada se može znatno umanjiti ili potpuno odbiti.
Kako Axis agencija može pomoći?
Axis agencija pruža profesionalne usluge u oblasti naknade štete. Ako ste doživjeli:
- Saobraćajnu nezgodu
- Napad, razbojništvo, prijetnje
- Psihološke posljedice nekog traumatičnog događaja
…mi ćemo:
- Analizirati slučaj besplatno
- Prikupiti potrebnu dokumentaciju
- Voditi pregovore sa osiguranjima
- Pružati sveobuhvatnu podršku u svim fazama postupka naplate štete
Plaćate samo ako dobijete naknadu!